Pesten is niet hetzelfde als plagen of ruziemaken. Jongeren maken soms ruzie. Dat is niet meer dan normaal. Iedereen heeft zijn eigen mening en komt hier voor op. Ook plagen gebeurt soms. De uitdrukking “meisjes plagen is liefde vragen”, ken je vast wel.
Plagen gebeurt vaak uit vriendschap, of om aandacht te krijgen van iemand die je stiekem wel heel erg leuk vindt. Pesten gaat echter nog een stapje verder. Maar wat is het nu juist?

1. Pestgedrag is negatief gedrag dat herhaaldelijk gebeurt, dus meer dan één keertje.
2. In tegenstelling tot bij plagen, wil de pester zijn slachtoffer echt kwetsen.
3. De pester brengt het slachtoffer schade toe: zowel lichamelijk als psychologisch.
4. Er is vaak sprake van een ongelijk machtsevenwicht. Pesters kiezen vaak iemand uit die in hun ogen “zwakker” is.
5. Het doel van de pesters is om erbij te horen in de groep. Ze willen cool zijn.

Natuurlijk wil je dat het pesten zo snel mogelijk ophoudt. Maar dat is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Sommigen willen toegeven aan de pesters en veranderen iets. Lachen ze je uit omdat je heel goede punten haalt? Word je gepest omdat je klarinet speelt? Dan ben je misschien geneigd om minder goed je best te doen op school. Misschien wil je wel stoppen met de muzieklessen en voetbal gaan spelen om erbij te horen. Het pesten zal hierdoor niet stoppen. Het kan de pesters namelijk helemaal niet schelen hoe goed je rapport is of wat je hobby’s zijn. Voor hen gaat het om de aandacht die ze krijgen van de groep wanneer ze iemand pesten. Het pesten kan dus alleen ophouden als de rest van de groep hier geen aandacht meer aan geeft. Een groep die goed samenhangt, is het strafste tegengif tegen pesten.
Kan je dan echt niets doen? Natuurlijk wel! Praten is de eerste stap. Je kan praten met een volwassene waarbij je je op je gemak voelt. Of met de leider van de scouts, of de coach van de voetbalclub. Het is belangrijk dat je ergens met je gevoelens terecht kan. Dit kan erg opluchten, wanneer het allemaal eventjes teveel wordt. Lukt het je niet om alleen naar een volwassene toe te stappen, vraag dan aan een vriend om hulp. Pesten moet je melden. En neen hoor, dit is niet gelijk aan klikken!
Ook is het belangrijk om op te passen met sociale media, zoals Facebook, Twitter, chatboxen,… Het is heel fijn om hier gebruik van te maken en tegenwoordig zien mensen elkaar meer online dan offline. Toch moet je hier erg voorzichtig mee zijn. Hier vind je meer informatie over cyberpesten. Hieronder zetten we de tips nog eens op een rijtje:
- Meld het pestgedrag.
- Praat, mail of chat erover.
- Schrijf neer hoe je je voelt.
- Zorg ervoor dat je niet alleen bent.
- Geef jezelf niet de schuld.
- Spreek met de ander af, dat deze niets doet zonder dat jij het weet.
- Wees alert op het internet.
- Als je het echt niet meer ziet zitten, kan je bij Tejo terecht voor een kortdurende therapie.

Nu bijna iedereen over een GSM of computer beschikt, bestaan er heel wat nieuwe vormen van pesten. Waar er vroeger vooral verbale en fysieke agressie werd gebruikt, zetten jongeren nu hun gsm en het internet in om hun slachtoffer aan te pakken. Dit noemen ze met een mooi woord cyberpesten. Op die manier kunnen ze anoniem blijven en wordt het moeilijker om hen in de gaten te houden. Want het is niet omdat je niet weet wie je pest, dat dit minder erg is. Je kan erg afzien, wanneer je gecyberpest wordt. Ook happy slapping gaat de ronde. Dit is niet zo happy als het klinkt. Pestkoppen filmen hun slachtoffer met de camera van hun gsm en zetten dit online, voor het entertainment van de rest. Soms worden jongeren afgeperst met geweld. De pesters willen geld, een Ipod, … Ze dwingen het slachtoffer om hen dit te geven. Of nog: ze dwingen het slachtoffer om dit voor hen te stelen. Ook hier bestaat een term voor: steaming.

Er bestaat geen enkele goede reden om gepest te worden. Dat jij als slachtoffer wordt uitgekozen, is dan ook niet jouw schuld. Het komt niet door je kledij, of je haarkleur, of omdat je beter bent in sport. Pesten komt niet door iets wat jij doet of niet doet. Pestgedrag is het gevolg van een samenloop van verschillende factoren.
Pester Milan vertelt: “Jef werd op school uitgekozen als het buitenbeentje. Ik weet absoluut niet hoe we die keuze hebben gemaakt. Het is zeker en vast nooit een bewuste keuze geweest. Maar de rest van de groep treiterde Jef. Hij stonk – maar stonken we niet allemaal in onze puberteit? Hij was dom – hoewel zijn resultaten dezelfde waren als die van ons. Hij deed niet mee – daar zorgden wij wel voor. Maar vooral: hij was anders. Ik kan me totaal niet herinneren waarom of hoe, alleen dat wij hem anders moesten maken. En dat deden we ook.”
Natuurlijk is iedere pestsituatie anders en zijn er een heleboel uiteenlopende factoren die aan de basis van het pestgedrag kunnen liggen.

Pesten is niet hetzelfde als plagen of ruziemaken.
Jongeren maken soms ruzie. Dat is niet meer dan normaal. Iedereen heeft zijn eigen mening en komt hier voor op. Ook plagen gebeurt soms. De uitdrukking “meisjes plagen is liefde vragen”, ken je vast wel. Plagen gebeurt vaak uit vriendschap, of om aandacht te krijgen van iemand die je stiekem wel heel erg leuk vindt.
Pesten gaat echter nog een stapje verder. Maar wat is het nu juist?
1. Pestgedrag is negatief gedrag dat herhaaldelijk gebeurt, dus meer dan één keertje.
2. In tegenstelling tot bij plagen, wil de pester zijn slachtoffer echt kwetsen.
3. De pester brengt het slachtoffer schade toe: zowel lichamelijk als psychologisch.
4. Er is vaak sprake van een ongelijk machtsevenwicht. Pesters kiezen vaak iemand uit die in hun ogen “zwakker” is.
5. Het doel van de pesters is om erbij te horen in de groep. Ze willen cool zijn.

Nu bijna iedereen over een GSM of computer beschikt, bestaan er heel wat nieuwe vormen van pesten. Waar er vroeger vooral verbale en fysieke agressie werd gebruikt, zetten jongeren nu hun gsm en het internet in om hun slachtoffer aan te pakken. Dit noemen ze met een mooi woord cyberpesten. Op die manier kunnen ze anoniem blijven en wordt het moeilijker om hen in de gaten te houden. Want het is niet omdat je niet weet wie je pest, dat dit minder erg is. Je kan erg afzien, wanneer je gecyberpest wordt. Ook happy slapping gaat de ronde. Dit is niet zo happy als het klinkt. Pestkoppen filmen hun slachtoffer met de camera van hun gsm en zetten dit online, voor het entertainment van de rest. Soms worden jongeren afgeperst met geweld. De pesters willen geld, een Ipod, … Ze dwingen het slachtoffer om hen dit te geven. Of nog: ze dwingen het slachtoffer om dit voor hen te stelen. Ook hier bestaat een term voor: steaming.

Marthe: “Ik kan me herinneren dat ik bovenop een schuurtje zat met Viktor en Emma. We waren niet zichtbaar vanop het pad dat onder de bomen doorliep. Lies kwam voorbij en we begonnen haar uit te schelden, echt lelijke dingen te zeggen over hoe ze eruit zag en hoe ze was gekleed. Ze was boos en riep: “Stokken en stenen kunnen mijn benen breken, maar woorden kunnen me niet raken.” … dus begonnen we met stokken en stenen te gooien. Als ik er nu aan terug denk, kan ik niet geloven wat ik toen heb gedaan. Ik was altijd vriendelijk tegen Lies. Haar moeder was dood en ze woonde alleen met haar vader die geen hippe kleren voor haar kocht. Eigenlijk had ik medelijden met haar. Maar op die dag, toen ik samen met mijn beste vrienden verstopt zat, heb ik meegedaan zonder ook maar even stil te staan bij de gevoelens van Lies. Nu krimp ik in elkaar als ik terugdenk aan wat ik toen heb gedaan …” (Bron: Een schreeuw om hulp - No blame aanpak bij pesten)
Als je iemand pest, besef je niet altijd wat de gevolgen daarvan zijn. Ook kleine pesterijen, kunnen iemand ongelooflijk verdrietig maken. Sommige slachtoffers durven niet te reageren op het pestgedrag of ze negeren het. Dit wil niet zeggen dat het hen niet raakt. Slachtoffers dragen de gevolgen van het pesten vaak hun hele leven met zich mee.
Pesters hebben vaak meer gemeen met hun slachtoffers dan ze denken. Wie zelf pest, was vroeger vaak een slachtoffer.
Heb je zelf een probleem? Zit je met iets in je maag? Zoek hulp en praat erover! Ga samen met een vertrouwenspersoon op zoek naar een oplossing. Dit kan je leerkracht of één van je ouders zijn, maar ook je grote broer of een goede vriend. Door anderen te pesten gaan je problemen namelijk niet verdwijnen. Het enige wat je bereikt, is dat je anderen zich slecht in hun vel laat voelen en daar ga je echt niet van opkikkeren. Wil je getuigenissen lezen van mensen die gepest werden en wat dat met hen deed?
Kijk op de website van Awel voor verhalen.

Als pesten een manier is om je goed te voelen in de groep, om je imago te behouden, is het niet eenvoudig om hiermee te stoppen. Nochtans kan je het pesten laten zonder dat je daarom zelf gepest wordt of je coolheidsfactor gaat verliezen. Kijk eens naar de tips op deze websites.
- Denk na over de gevolgen.
- Pesten kan je slachtoffer echt raken.
- Praat erover en zoek hulp.
- Bel, mail of chat erover.
- Denk eraan: Iedereen is anders!
- Wees alert op het internet.
- Als je het echt niet meer ziet zitten, kan je bij Tejo terecht voor een kortdurende therapie.

Pesten is niet hetzelfde als plagen of ruziemaken. Jongeren maken soms ruzie. Dat is niet meer dan normaal. Iedereen heeft zijn eigen mening en komt hier voor op. Ook plagen gebeurt soms. De uitdrukking “meisjes plagen is liefde vragen”, ken je vast wel. Plagen gebeurt vaak uit vriendschap, of om aandacht te krijgen van iemand die je stiekem wel heel erg leuk vindt. Pesten gaat echter nog een stapje verder. Maar wat is het nu juist?
1. Pestgedrag is negatief gedrag dat herhaaldelijk gebeurt, dus meer dan één keertje.
2. In tegenstelling tot bij plagen, wil de pester zijn slachtoffer echt kwetsen.
3. De pester brengt het slachtoffer schade toe: zowel lichamelijk als psychologisch.
4. Er is vaak sprake van een ongelijk machtsevenwicht. Pesters kiezen vaak iemand uit die in hun ogen “zwakker” is.
5. Het doel van de pesters is om erbij te horen in de groep. Ze willen cool zijn.

Nu bijna iedereen over een GSM of computer beschikt, bestaan er heel wat nieuwe vormen van pesten. Waar er vroeger vooral verbale en fysieke agressie werd gebruikt, zetten jongeren nu hun gsm en het internet in om hun slachtoffer aan te pakken. Dit noemen ze met een mooi woord cyberpesten. Op die manier kunnen ze anoniem blijven en wordt het moeilijker om hen in de gaten te houden. Want het is niet omdat je niet weet wie je pest, dat dit minder erg is. Je kan erg afzien, wanneer je gecyberpest wordt.
Ook happy slapping gaat de ronde. Dit is niet zo happy als het klinkt. Pestkoppen filmen hun slachtoffer met de camera van hun gsm en zetten dit online, voor het entertainment van de rest.
Soms worden jongeren afgeperst met geweld. De pesters willen geld, een Ipod, … Ze dwingen het slachtoffer om hen dit te geven. Of nog: ze dwingen het slachtoffer om dit voor hen te stelen. Ook hier bestaat een term voor: steaming.

Wie pest, doet dit bijna uitsluitend voor de groep. Een pester zal zijn slachtoffer meestal niet confronteren, wanneer er geen toeschouwers zijn. Het doel van de pester meestal: cool willen zijn, erbij willen horen. Doordat de groep het pesten toejuicht of lacht met wat er zich afspeelt, krijgt de pester de aandacht waar hij om vraagt. De rol van de groepsleden die op het pesten toekijken, is dan ook super belangrijk om een einde te maken aan het pestgedrag.
Wat kan je als omstaander doen? Je kan de pester geen aandacht geven, wanneer hij pest. Of je kan schouderophalend reageren en zeggen dat je het niet indrukwekkend vindt. Je kan de andere groepsleden aanspreken en vertellen dat je het pestgedrag echt niet oké vindt. Zo kan je samen tegen de pester ingaan, in groep sta je altijd sterker.
Ook kan je het slachtoffer een hart onder de riem steken en hem of haar uitnodigen om mee bij jullie aan tafel te zitten, mee een spel te spelen,… Hoe minder aandacht de pester met zijn gedrag krijgt en hoe meer het slachtoffer bij de groep hoort, hoe sneller het pesten zal stoppen. Meer tips:
- Durf het gedrag van de pester in vraag stellen
- Zoek samen naar een oplossing
- Praat erover
- Onderneem actie
- Zeg neen tegen pesten
- Bel, mail of chat erover
- Pesten heeft gevolgen voor de hele groep
- Wees alert op het internet

Volgens specialist Gie Deboutte is het erg belangrijk om een verschil te maken tussen pesten, plagen en ruziemaken. Deze drie termen lijken misschien erg op elkaar maar ze betekenen niet hetzelfde.
Dat kinderen ruziemaken is niet abnormaal. Ze hebben elk een eigen mening en leren hiervoor opkomen. Ook plagen is niet hetzelfde als pesten. Wie plaagt, doet dit uit vriendschap en met respect. Pesten overschrijdt echter de grenzen van het ruziemaken en plagen. Bij pestgedrag staan vijf kenmerken centraal:
1. Pestgedrag is systematisch, zich herhalend negatief gedrag
2. In tegenstelling tot plagen heeft pesten de expliciete bedoeling om te kwetsen
3. Het slachtoffer wordt schade berokkend door de pesters
4. Bij pesten is er sprake van een ongelijke machtsbalans. Pesters kiezen een slachtoffer uit dat in hun ogen ‘zwakker’ is.
5. Pesten heeft een sociale functie. Het is een manier voor de pesters om aanzien en status te verwerven binnen een groep.
Nu bijna iedereen over een GSM of computer beschikt, wordt er meer en meer aan cyberpesten gedaan. Waar er vroeger vooral verbale en fysieke agressie werd gebruikt, zetten jongeren nu hun gsm en het internet in om hun slachtoffer aan te pakken. Op die manier blijven ze anoniem en wordt het moeilijker om hen in de gaten te houden. Uiteraard is cyberpesten even erg als “offline” pesten. Aangezien cyberpesten vaak anoniem gebeurt, is het ook hier van groot belang dat er over de pestproblemen gepraat wordt. Enkel door hulp te zoeken, kan er een einde aan het pesten komen.

Kinderen die gepest worden, laten dat op verschillende manieren merken. Het is niet altijd eenvoudig voor ouders om deze ‘symptomen’ te herkennen. Sommige kinderen worden heel teruggetrokken en onzeker. Andere kinderen reageren wantrouwig, geprikkeld of agressief. Het is dan ook van groot belang dat kinderen in een veilige en geruststellende omgeving hun verhaal kunnen doen. Probeer niet om feiten en namen te ontfutselen als het kind hier niet zelf over begint. Wie wat heeft gedaan en wanneer doet er niet toe. Wat belangrijker is, zijn de gevoelens en reacties die het pestgedrag ontlokken bij je kind. Maak ook duidelijk dat je kind zijn verhaal kan doen zonder dat daar per se gevolgen aan verbonden zijn. Als je het gevoel hebt dat je kind liever elders over de situatie praat, zorg er dan voor dat hij terecht kan bij een familielid, sportcoach, leerkracht of een andere vertrouwenspersoon. De eerste stap om een einde te maken aan het pestgedrag is dat je kind erover durft praten.

Gevoelens als boosheid en onmacht komen vaak voor bij ouders van gepeste kinderen. Je ziet hoe je kind lijdt onder het pestgedrag en wil dat dit zo snel mogelijk stopt. Jammer genoeg zijn de oplossingen die instinctief naar boven komen niet altijd de juiste. Zo heb je als ouder de neiging om met de ouders van de pester of de dader zelf te praten. Die zullen het probleem echter niet altijd erkennen wat tot nog meer frustratie leidt. Bovendien zal de pester vinden dat jouw kind is gaan klikken en daardoor zal het pesten escaleren. Een andere tip die ouders hun kind vaak geven, is om van zich af te bijten. Als ze je slaan, moet je terug slaan. Als ze je uitlachen, moet je terugpraten. Deze goedbedoelde tips geven het slachtoffer evenwel het gevoel dat het pestgedrag door hem veroorzaakt wordt, omdat hij niet sterk genoeg is en niet hard genoeg zijn best doet om erbij te horen. Bovendien is een ‘hard tegen hard-boodschap’ niet diegene waarmee we onze kinderen opvoeden tot zorgzame mensen. Wat helpt er dan wel? Om een einde te maken aan het pestgedrag moeten zowel pesters, zondebokken, ouders, leerkrachten/jeugdbegeleiders en omstaanders meewerken aan een oplossing. Zo is er de No Blame-aanpak. Deze methodiek werkt in 7 stappen om zo het pesten te stoppen. Dit is geen beschuldigende, maar probleemoplossende manier om het pesten een halt toe te roepen. Ouders staan soms twijfelachtig tegenover deze ‘zachte’ aanpak omdat het niet de nadruk legt op de schuld van de pesters. Nochtans heeft de No Blame-methode al vaak zijn nut bewezen. Wil je meer tips over wat je wel/niet moet doen in een pestsituatie? Neem dan eens een kijkje op volgende pagina’s:
- Contacteer de school niet zonder toestemming van je kind.
- Praat erover.
- Laat je niet leiden door emoties.
- Wees alert voor cyberpesten.
- Leer je kind veilig omgaan met het internet.

Wat houdt pestgedrag precies in? Karim komt bijvoorbeeld bij zijn klastitularis uithuilen, omdat Stef hem op school van de trap heeft geduwd. Karim zegt dat het per ongeluk was, maar Stef zegt van niet. Is dit pesten?
Volgens specialist Gie Deboutte is het erg belangrijk om een verschil te maken tussen pesten, plagen en ruziemaken. Deze drie termen lijken misschien erg op elkaar, maar ze betekenen niet hetzelfde.
Dat kinderen ruziemaken is niet abnormaal. Ze hebben elk een eigen mening en leren hiervoor opkomen. Ook plagen is niet hetzelfde als pesten. Wie plaagt, doet dit uit vriendschap en met respect. Pesten overschrijdt echter de grenzen van het ruziemaken en plagen. Bij pestgedrag staan vijf kenmerken centraal:
1. Pestgedrag is systematisch, zich herhalend negatief gedrag
2. In tegenstelling tot plagen heeft pesten de expliciete bedoeling om te kwetsen
3. Het slachtoffer wordt schade berokkend door de pesters
4. Bij pesten is er sprake van een ongelijke machtsbalans. Pesters kiezen een slachtoffer uit dat in hun ogen ‘zwakker’ is.
5. Pesten heeft een sociale functie. Het is een manier voor de pesters om aanzien en status te verwerven binnen een groep.
Nu bijna iedereen over een GSM of computer beschikt, wordt er meer en meer aan cyberpesten gedaan. Waar er vroeger vooral verbale en fysieke agressie werd gebruikt, zetten jongeren nu hun gsm en het internet in om hun slachtoffer aan te pakken. Op die manier blijven ze anoniem en wordt het moeilijker om hen in de gaten te houden. Uiteraard is cyberpesten even erg als “offline” pesten. Aangezien cyberpesten vaak in de anonimiteit gebeurt, is het ook hier van groot belang dat er over de pestproblemen gepraat wordt. Enkel door hulp te zoeken, kan er een einde aan het pesten komen.

Het is belangrijk dat jongeren een vertrouwenspersoon hebben waarmee ze over hun pestproblemen kunnen praten. Geef hen de kans om in een geborgen en veilige omgeving hun verhaal te doen zonder dat daar meteen gevolgen aan verbonden zijn. Luister eerst en vooral naar het slachtoffer en bespreek samen welke stappen er ondernomen kunnen worden. Ga in geen geval achter de rug van het slachtoffer de confrontatie aan met de pester. Het slachtoffer zal zich verraden voelen en door de pester als klikspaan bekeken worden. Dit maakt de situatie voor het slachtoffer alleen maar lastiger. Bovendien heeft het straffen van pesters weinig effect.
Vergeet ten slotte niet dat ook pesters en omstaanders nood hebben aan een luisterend oor. Wie pest, zit vaak met zichzelf in de knoop. Een vertrouwenspersoon kan ervoor zorgen dat de pester zich beter gaat voelen en bij gevolg minder nood heeft aan het pesten van anderen.

Het pestprobleem kan alleen aangepakt worden door er in groep aan te werken. Zo is er de herstelgerichte No Blame-aanpak. Dit is geen beschuldigende, maar probleemoplossende manier om het pesten een halt toe te roepen. Hoewel iedere pestsituatie uniek is, heeft deze aanpak al vaak geholpen. Ben je benieuwd hoe het No Blame-proces precies werkt? Wil je weten wat jouw rol als leerkracht/opvoeder precies is? Neem dan eens een kijkje tussen de tips op volgende pagina’s:
- No blame: Pak pesten aan in 7 stappen
- Pesten en geweld op school: handreiking voor een daadkrachtig schoolbeleid
- Hoe vang je als school de betrokkenen op?
- Nascholing en vormingen voor leerkrachten
- Hier vind je meer info over het gebruik van internet op school
Naast de No Blame-aanpak kan ook de HERGO-bemiddeling tot oplossingen leiden in een pestsituatie. HERGO staat voor Herstelgericht Groepsoverleg. Het is een bemiddelingsvorm waar zowel daders, slachtoffers als hun naasten bij betrokken worden. Wil je meer weten over hoe deze aanpak precies werkt in de strijd tegen pesten? Kijk dan op:
- HERGO op school, wat is dat?
- Arktos, vormingscentra voor jongeren.
De internationale organisatie KiVa focust niet alleen op het stoppen van pesten maar ook op een preventieve aanpak. KiVa is een wetenschappelijk onderbouwd antipestprogramma dat reeds in verschillende Vlaamse scholen wordt toegepast. Benieuwd? Kijk dan eens op hun website:
- KiVA
Door met je klas bijvoorbeeld een themadag rond pesten te organiseren of in groep over het onderwerp te praten, kunnen heel wat problemen vermeden worden. Probeer een sfeer in de klas te creëren waar pesters geen vrij spel krijgen. Laat je leerlingen zien dat het oké is om anders te zijn en dat dit niet negatief hoeft te zijn. Haal het belang van een hechte groep aan. Zorg ervoor dat er geen taboe over het thema heerst en dat leerlingen weten dat ze met hun problemen bij jou terecht kunnen. Wil je graag het anti-pestbeleid over de hele school aanpakken, dan vind je hier nuttige informatie. Deze publicatie van het Vlaamse Ministerie van Onderwijs en Vorming wil schoolteams, en in het bijzonder de schoolleiding, ondersteunen bij de uitbouw en het versterken van een schoolbeleid. Ze richten zich hierbij op het aanpakken en voorkomen van pesterijen en andere vormen van antisociaal gedrag binnen de schoolmuren en haar directe omgeving.